PMR Research jest wyspecjalizowanym dzia�em firmy PMR, �wiadcz�cym us�ugi dostosowane do indywidualnych potrzeb klientów. Oferujemy pe�n� gam� us�ug badania rynku (badania ilo�ciowe i jako�ciowe) w Europie �rodkowo-Wschodniej. Jeste�my cz�onkiem Europejskiego Stowarzyszenia Badaczy Rynku i Opinii ESOMAR.

PMR Research �wiadczy w Turcji nast�puj�ce us�ugi:

1. Badania konsumenckie
   
   • Testy produktów, w tym testy: opakowa�, smaku, zapachu, wygl�du, nazw, prototypów itp. (wi�cej informacji o testach Central Location Test)
   • Testy konceptów reklamowych
   • Badania typu usage & attitude
   • Badania �wiadomo�ci marki, brand tracking
   • Badania wizerunku marki (wi�cej informacji o naszej metodologii na podstronie Brand Image Insight)
   • Badania pozycjonowania marek
   • Badania skuteczno�ci kampanii reklamowych
   • Badania satysfakcji klienta
   • Badania segmentacyjne
   • Badania cen
2. Badania business-to-business (B2B)
   • Analizy (raporty) bran�owe obejmuj�ce szacowanie wielko�ci rynku, udzia�ów g�ównych graczy i prognozowanie (wi�cej informacji o naszej metodologii na podstronie PMR MarketInsight)
   • Badania satysfakcji klienta
   • Badania satysfakcji partnerów biznesowych
   • Badania w�ród pracowników
   • Analizy kana�ów dystrybucji
   • Analizy konkurencji
   • Profile g�ównych graczy rynkowych
   • Badania segmentacyjne
   • Badania cen
   • Badania pozycjonowania marek
   • Tworzenie baz danych.
3. Badania rynku farmaceutycznego i medycznego

Dlaczego warto inwestowa�?

Kandydatura na cz�onka UE Rynek licz�cy 72 mln osób Rozwini�ty przemys� Rozwini�ta infrastrukturaBrak przesz�o�ci zwi�zanej z komunizmem lub II wojn� �wiatow� Stabilne �rodowisko polityczne Op�acalna, wykwalifikowana si�a robocza Cz�onek unii celnej UE Dost�p do Europy, Bliskiego Wschodu i basenu Morza Czarnego Silne i d�ugotrwa�e wi�zi gospodarcze z pa�stwami Zachodu Kultura najbardziej zbli�ona do zachodniej w�ród krajów Bliskiego Wschodu

�rodowisko gospodarczo-handlowe

Turcja, stanowi�ca olbrzymi rynek licz�cy 72 mln osób, jest krajem kandyduj�cym do Unii Europejskiej. Pomimo zawartej ju� wcze�niej unii celnej z UE, wyra�onej ch�ci wst�pienia do Unii oraz znacznych wysi�ków poczynionych przez Turcj� w celu zreformowania swojego systemu prawnego zgodnie z wymogami unijnymi, jej wej�cie do UE nie wydaje si� by� jednak prawdopodobne w najbli�szej przysz�o�ci. Na tle innych pa�stw Europy �rodkowo-Wschodniej Turcja wyró�nia si� brakiem komunistycznej przesz�o�ci, od dawna funkcjonuj�c� gospodark� rynkow�, a tak�e silnymi wi�ziami z pa�stwami Zachodu poprzez swoje cz�onkostwo w NATO. Przedsi�biorcza kultura tego kraju stworzy�a gospodark� o ró�norodnym przemy�le oraz aktywnych uczestnikach krajowych, inwestorzy znajd� tu wi�c siln� baz� dostawców. Kluczowe sektory czyni�ce z Turcji ciekawe miejsce inwestycji to mi�dzy innymi przemys� motoryzacyjny, chemiczny i farmaceutyczny, technologie informacyjno-komunikacyjne, elektronika i produkcja urz�dze� elektrycznych, produkcja maszyn oraz obróbka metali. Dzi�ki po�o�eniu mi�dzy Europ� i Azj�, z �atwym dost�pem do Morza Czarnego, regionu �ródziemnomorskiego, Bliskiego Wschodu i Ba�kanów, jak równie� dzi�ki rozwini�tej infrastrukturze, Turcja oferuje ciekawe lokalizacje dla przedsi�biorstw logistycznych. Pa�stwo to coraz mocniej przyswaja kultur� Zachodu, co zmniejsza bariery kulturowe podczas dzia�a� wst�pnych. S�abymi stronami Turcji jako miejsca dla inwestycji s�: problemy polityczne na tle mniejszo�ci narodowych, zmienna równowaga si� mi�dzy �wieckim wojskiem a pos�uguj�c� si� zasadami islamu parti� rz�dz�c�, ryzyko walutowe i silna lokalna konkurencja w niektórych bran�ach. Natomiast zach�ty dla inwestorów obejmuj� tak� pomoc jak ulgi podatkowe, finansowanie sk�adek na �wiadczenia spo�eczne, darmowy rozdzia� terenów, wsparcie w dziedzinie bada� i rozwoju (B+R) oraz sie� stref rozwoju technologicznego. Podatek dochodowy od osób prawnych wynosi 20% – jest to warto�� relatywnie wysoka w zestawieniu z s�siadami z Europy �rodkowo-Wschodniej, ale wci�� atrakcyjna w porównaniu do Europy Zachodniej.

W ostatnich latach PKB Turcji do�wiadczy�o wzrostu o 6,9% i 4,7% odpowiednio w 2006 i 2007, a nast�pnie ogromnego spadku tempa wzrostu do zaledwie 1,1% w 2008 roku. Przewiduje si�, �e w 2009 turecka gospodarka zmaleje o 3,2%, jednak rok 2010 ma przynie�� odwrócenie tego trendu i wzrost krajowej gospodarki o 1,4%. W porównaniu do pa�stw ba�ka�skich i bliskowschodnich spoza Zatoki Perskiej, Turcja posiada stosunkowo wysokie PKB na osob�, w 2008 roku zanotowane na poziomie 6,97 tysi�cy euro (wzrost z poziomu 6,02 tys. euro w 2006), jednak w 2009 malej�ca gospodarka obni�y t� warto�� do poziomu 6,22 tys. euro (prognozy na 2010 zak�adaj� warto�� 6,6 tys. euro). Kryzys ekonomiczny nie jest jedyn� przyczyn� spadku warto�ci PKB. Turcja posiada szybko rosn�c� liczb� ludno�ci, która w roku 2006 szacowana by�a na 69,7 mln, a ju� dwa lata pó�niej na 71,5 mln (wzrost o 2,6%); w 2010 ma ona wynie�� 73,4 mln (co oznacza�oby 5,3% wzrost wobec danych pocz�tkowych z 2006).

W przesz�o�ci Turcja sta�a si� baz� produkcyjn� dla wielu firm adresuj�cych swoj� ofert� nie tylko do odbiorców wewn�trz olbrzymiego rynku krajowego, ale tak�e do Europy Po�udniowej lub Wschodniej, krajów �ródziemnomorskich oraz Bliskiego Wschodu. Eksport Turcji zwi�ksza si� rok do roku – o 6,6% w 2006, 7,3% w 2007 i 2% w 2008. Jednak w miar� jak popyt na rynkach europejskich maleje na skutek trudno�ci ekonomicznych, wska�nik ten ma zmniejszy� si� w 2009 o 10%, a nast�pnie cz�ciowo poprawi� si� w 2010, rosn�c o 6%.

Przez d�ugie lata Turcja by�a znana z wysokiej inflacji, si�gaj�cej nawet 121% w czerwcu 2003, ostatnio jednak zdo�a�a zahamowa� ten problem, odnotowuj�c wska�nik CPI (Consumer Price Index) na poziomie 9,6% w 2006, 8,8% w 2007 oraz 10,5% w 2008 roku. Prognozy na lata 2009 i 2010 zak�adaj� odpowiednio 6,4% i 6,3%. Wraz z ograniczeniem inflacji, turecka waluta – lira – uleg�a w 2005 roku denominacji w stosunku 1 nowa lira do 1 mln starych lir. Stare banknoty pozosta�y w obiegu do ko�ca 2008 roku i obecnie podlegaj� wymianie jedynie w Banku Centralnym a� do 2014.

Percepcja korupcji zosta�a odnotowana w 2008 przez Transparency International na poziomie 4,6 (CPI – wska�nik percepcji korupcji), co stanowi�o popraw� wzgl�dem warto�ci z poprzedniego roku (4,1). Tak� sam� warto�� odnotowano równie� rok wcze�niej. Natomiast w zestawieniu z innymi krajami pozycja Turcji w rankingu z 2008 podnios�a si� o sze�� punktów, daj�c jej miejsce 58. na równi z Polsk� i Litw� oraz tylko nieco ni�ej ni� Grecja czy W�ochy (odpowiednio 4,7 i 4,8 w 2008).

Stopa bezrobocia w Turcji wynosi�a 10,7% w 2008 (wzrost z 9,9% w 2007), podczas gdy w 2009 ma ona osi�gn�� poziom 12,5%. W 2010 przewidywany jest nieznaczny spadek liczby zarejestrowanych bezrobotnych do wysoko�ci 11,5%.

�rednia warto�� wynagrodzenia w Turcji w roku 2008 zanotowana zosta�a na poziomie 943 euro (wzrost o 4% z warto�ci 907 euro w 2007), jednak wed�ug prognoz ma obni�y� si� o 7,4% do poziomu 873 euro w 2009 roku.

W�ród najatrakcyjniejszych sektorów tureckiej gospodarki wymieni� mo�na:

• Przemys� samochodowy
• Przemys� chemiczny
• Przemys� farmaceutyczny
• Elektronik� i przemys� elektrotechniczny
• Technologie informacyjno-komunikacyjne
• Dystrybucj� i logistyk�
• Przemys� maszynowy
• Obróbk� metali

Social environment

Liczba ludno�ci Turcji w 2008 roku wynosi�a 71,5 mln mieszka�ców, co oznacza, �e w razie wst�pienia Turcji do UE by�aby ona drugim (po Niemczech) pa�stwem Unii pod wzgl�dem wielko�ci populacji. Spo�ecze�stwo tureckie jest niezwykle m�ode w porównaniu z innymi krajami Europy – �wiadczy o tym odnotowana w 2009 �rednia wieku 27,7 lat (27,4 i 28,1 odpowiednio dla m�czyzn i kobiet). Pomimo szybkiego tempa wzrostu liczby ludno�ci Turcja wci�� posiada bardzo wysoki wska�nik umieralno�ci oko�oporodowej o warto�ci 25,78 na tysi�c porodów, co pozostawia j� daleko w tyle za krajami rozwini�tymi.

99,8% mieszka�ców Turcji to muzu�manie; pa�stwo to posiada równie� siln� mniejszo�� kurdyjsk�, stanowi�c� 20% ca�ej populacji.

Infrastruktura i �rodowisko technologiczne

W Turcji istnieje dobrze rozwini�ta baza bada� i rozwoju z wysok� liczb� uniwersytetów, instytutów i prywatnych jednostek B+R. Posiada ona równie� jasn� i dobrze rozwini�t� polityk� w dziedzinie zach�t inwestycyjnych do rozpoczynania tego typu dzia�a� oraz zapewnia niezb�dn� pomoc i wsparcie – tak�e w formie ulg w podatkach i ubezpieczeniach spo�ecznych. W ostatnich latach firmy takie jak Bosch czy Coca-Cola podj�y decyzj� o za�o�eniu tu swoich o�rodków bada� i rozwoju, id�c w �lady wielu innych przedsi�biorstw (jak Mercedes, Unilever czy HP), które zdecydowa�y skorzysta� z oferty Turcji na tym polu.

Jednym z problemów tureckiej gospodarki jest szybki wzrost zu�ycia energii elektrycznej – �rednio o 7,2% rocznie w ostatnich dwóch dekadach. �ród�o wi�kszo�ci energii zu�ywanej lokalnie to ropa (37%), nast�pnie gaz ziemny (23%), w�giel (27%, w tym brunatny 11%) oraz odnawialne �ród�a energii (13%). Jako �e wi�kszo�� ropy i gazu pochodzi z importu, Turcja b�dzie musia�a zmierzy� si� z problemem przerwy w dostawach – w planach s� zarówno reformy w sektorze, jak i inwestycje (tak�e we wzrost wydajno�ci zu�ycia energii). Do 2020 roku rz�d planuje zbudowa�, by� mo�e przy pomocy ze strony Rosji, do trzech elektrowni atomowych o ��cznej mocy 5 000 MW.

Blisko 39% mieszka�ców Turcji mia�o dost�p do internetu w grudniu 2007, co daje jeden z najwy�szych wyników w regionie. U�ycie telefonów komórkowych osi�gn�o 84% pod koniec 2007 roku i ma wzrosn�� do 100% w 2009.

Turecka sie� transportowa sk�ada si� z 8 697 kilometrów linii kolejowych (z czego 1 920 km to linie zelektryfikowane) oraz 64 000 km dróg. Pa�stwo posiada rozleg�� sie� autostrad i dróg ekspresowych ��cz�cych niemal wszystkie wi�ksze tureckie miasta, daj�c w sumie 2 000 km dróg wysokiej jako�ci. Na 90 lotnisk z utwardzon� nawierzchni� siedem to porty mi�dzynarodowe – Adana, Ankara, Antalya, Dalaman, Stambu�, Izmir i Trabzon. Nale�y tak�e podkre�li�, �e Turcja posiada w�asne, dobrze rozwini�te budownictwo infrastrukturalne.

Ponadto Turcja stanowi wa�ne miejsce na mapie �wiatowego transportu ropy i gazu, jako �e znaczna cz�� zasobów wydobywanych w basenach Morza Czarnego i Kaspijskiego przewo�ona jest albo drog� morsk� przez cie�nin� Bosfor, albo przez ruroci�gi (Baku-Tbilisi-Ceyhan, Iran-Turcja i inne). 

�rodowisko polityczne

Turcja jest demokracj� parlamentarn� o silnym rozdziale pa�stwa i religii, zapocz�tkowanym w 1923 poprzez stworzenie nowoczesnego, republika�skiego pa�stwa tureckiego. G�ow� pa�stwa jest prezydent, wybierany przez parlament na pi�cioletni� kadencj� (poprzednio na siedem lat). W�adza wykonawcza spoczywa w r�kach premiera i rz�du, za� w�adza ustawodawcza nale�y do jednoizbowego parlamentu z�o�onego z 550 deputowanych. Powszechne prawo wyborcze wprowadzone zosta�o w 1933 roku, daj�c wszystkim tureckim obywatelom powy�ej osiemnastego roku �ycia prawo g�osu w wyborach parlamentarnych. Najbli�sze wybory parlamentarne i prezydenckie maj� odby� si� w 2013 roku.

Turcja zg�osi�a swoj� kandydatur� na cz�onka Unii Europejskiej w 1987 roku, b�d�c od 1963 pa�stwem stowarzyszonym z UE. W 1999 zosta�a uznana za kraj kandyduj�cy do pe�nego cz�onkostwa, za� negocjacje rozpocz�y si� w roku 2005. Akces Turcji jest istotnym tematem rozmów politycznych pomi�dzy pa�stwami Unii – pomimo rozwoju spo�ecznego i gospodarczego jest to wci�� stosunkowo biedne pa�stwo, o nierozwi�zanych problemach politycznych zarówno wewn�trz kraju (polityka wobec mniejszo�ci kurdyjskiej), jak i zagranicznych (Cypr), a tak�e o odmiennym tle kulturowym, mimo i� na przestrzeni dziejów Turcja by�a bardzo aktywna w polityce europejskiej, szczególnie w regionie Ba�kanów. Oczekuje si�, i� proces negocjacji b�dzie d�ugotrwa�y, a dyskusja wewn�trz Unii nasili si� jeszcze bardziej w miar� post�powania rozmów.

Turcja jest cz�onkiem wszystkich wi�kszych organizacji mi�dzynarodowych. 

Dane ogólne

Powierzchnia: 780 580 km²
Liczba ludno�ci: 71,5 mln (dane z 2008)
Stolica: Ankara
J�zyki: turecki, kurdyjski
Sk�ad etniczny: Turcy (80%), Kurdowie (20%)
Pa�stwa o�cienne: Armenia (268 km), Azerbejd�an (9 km), Bu�garia (240 km), Gruzja (252 km), Grecja (206 km), Iran (499 km), Irak (352 km), Syria (822 km)

G�ówne wska�niki ekonomiczne

	2006	2007	2008	2009f	2010f
PKB (EUR mld)	419,2	472,1	498,3	450,7	484,8
Ludno�� (mln)	69,7	70,6	71,5	72,4	73,4
PKB per capita (EUR)	6 018	6 688	6 968	6 222	6 609
PKB (w cenach sta�ych r-d-r %)	6,9	4,7	1,1	-3,2	1,4
Eksport, warto�ci realne, r-d-r (%)	6,6	7,3	2,6	-10,0	6,0
Import, warto�ci realne, r-d-r (%)	6,9	10,7	-3,1	-13,0	6,5
Stopa referencyjna banku centralnego	17,50	15,75	15,00	9,00	9,00
Wynagrodzenie miesi�czne, nominalnie (EUR)	815	907	943	873	917
Stopa bezrobocia (%)	9,9	9,9	10,7	12,5	11,5
BIZ netto (EUR mld)	-0,6	-1,6	-1,8	-4,0	-3,0
BIZ % PKB	16,1	16,1	12,3	9,2	10,5
Kurs wymiany �redni do USD	3,8	3,4	2,5	2,0	2,2
Kurs wymiany �redni do EUR	46,2	48,4	50,2	44,4	42,3

Przydatne informacje

Waluta: lira turecka (TRY)
Strefa czasowa: GMT +2
Kod telefoniczny: +90


Je�li chcieliby Pa�stwo dowiedzie� si� wi�cej na temat mo�liwo�ci wej�cia na rynek turecki, prosimy o bezpo�redni kontakt:
tel. (48 12) 618 90 80
faks (48 12) 618 90 08
e-mail: [email protected]

---

---

Turcja badania rynku
PMR Research to firma badawcza oferuj�ca pe�n� gam� us�ug badawczych (badania ilo�ciowe i jako�ciowe), a tak�e us�ugi wyszukiwania informacji i przygotowywania analiz bran�owych w krajach Europy �rodkowo-Wschodniej. PMR Research realizuje badania konsumenckie (takie jak np. badania satysfakcji, segmentacja rynku, badania wizerunku marki, produktu i inne) i badania firm (business to business) oraz przygotowuje kompleksowe analizy bran�owe.

Turcja konsulting
PMR Consulting specjalizuje si� w us�ugach doradczych dla firm zainteresowanych inwestycjami w krajach Europy �rodkowo-Wschodniej. Typowe projekty konsultingowe obejmuj� doradztwo strategiczne przy bezpo�rednich inwestycjach zagranicznych, zarówno przy fuzjach i przej�ciach, jak i przy inwestycjach typu greenfield. PMR Consulting specjalizuje si� równie� w us�ugach badania otoczenia konkurencyjnego, poszukiwaniu partnerów biznesowych, dystrybutorów i potencjalnych dostawców.

Turcja raporty rynkowe
PMR Publications wydaje najwy�szej jako�ci publikacje biznesowe na temat rynków Europy �rodkowo-Wschodniej oraz innych atrakcyjnych pod wzgl�dem inwestycyjnym rynków na �wiecie. Produkty PMR Publications to raporty analityczne, newsletter'y i serwisy internetowe dotycz�ce rynku budowlanego, rynku IT i telekomunikacyjnego, rynku farmaceutycznego i medycznego, rynku handlu detalicznego i rynku FMCG.

Turcja przyk�ady projekt�w