PMR Research jest wyspecjalizowanym dzia�em firmy PMR, �wiadcz�cym us�ugi dostosowane do indywidualnych potrzeb klientów. Oferujemy pe�n� gam� us�ug badania rynku (badania ilo�ciowe i jako�ciowe) w Europie �rodkowo-Wschodniej. Jeste�my cz�onkiem Europejskiego Stowarzyszenia Badaczy Rynku i Opinii ESOMAR.

PMR Research �wiadczy w Rumunii nast�puj�ce us�ugi:

1. Badania konsumenckie
   
   • Testy produktów, w tym testy: opakowa�, smaku, zapachu, wygl�du, nazw, prototypów itp. (wi�cej informacji o testach Central Location Test)
   • Testy konceptów reklamowych
   • Badania typu usage & attitude
   • Badania �wiadomo�ci marki, brand tracking
   • Badania wizerunku marki (wi�cej informacji o naszej metodologii na podstronie Brand Image Insight)
   • Badania pozycjonowania marek
   • Badania skuteczno�ci kampanii reklamowych
   • Badania satysfakcji klienta
   • Badania segmentacyjne
   • Badania cen
2. Badania business-to-business (B2B)
   • Analizy (raporty) bran�owe obejmuj�ce szacowanie wielko�ci rynku, udzia�ów g�ównych graczy i prognozowanie (wi�cej informacji o naszej metodologii na podstronie PMR MarketInsight)
   • Badania satysfakcji klienta
   • Badania satysfakcji partnerów biznesowych
   • Badania w�ród pracowników
   • Analizy kana�ów dystrybucji
   • Analizy konkurencji
   • Profile g�ównych graczy rynkowych
   • Badania segmentacyjne
   • Badania cen
   • Badania pozycjonowania marek
   • Tworzenie baz danych.
3. Badania rynku farmaceutycznego i medycznego

Dlaczego warto inwestowa�?

Cz�onkostwo w UE D�ugoletnie tradycje przemys�owe Stabilna gospodarka Stabilny system polityczny Rozbudowany system edukacji Drugie co do wielko�ci pa�stwo UE w Europie �rodkowo-Wschodniej Zró�nicowany przemys� Drugie pod wzgl�dem nisko�ci wynagrodzenie w UE Atrakcyjny system podatkowy Dost�p do licz�cego 22 mln krajowego rynku o wysokim poziomie konsumpcji Pula wykwalifikowanej si�y roboczej Zredukowane od 2007 sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne Dost�p do funduszy UE Dobrze rozwini�ta baza dostawców Rozwój infrastruktury

�rodowisko gospodarczo-handlowe

Rumunia, pa�stwo cz�onkowskie Unii Europejskiej od 2007 roku, przesz�a d�ug� drog� od komunistycznej gospodarki planowanej centralnie do wolnego rynku, którym mo�e si� dzi� poszczyci�. Jako drugie pod wzgl�dem ludno�ci pa�stwo UE w Europie �rodkowo-Wschodniej (22 mln mieszka�ców), oferuje ró�norodne mo�liwo�ci w takich sektorach, jak obróbka metalu, outsourcing procesów biznesowych, produkcja �ywno�ci, przemys� chemiczny, przemys� drzewny, motoryzacja, budownictwo, przemys� mechaniczny i energia odnawialna. System polityczny jest stabilny, za� regulacje prawne dostosowane s� do unijnych. Ostatnio uproszczono i zredukowano do jednolitej stawki 16% zarówno podatek dochodowy od osób prawnych, jak i fizycznych. W 2007 sk�adka na ubezpieczenia spo�eczne zosta�a obni�ona. Rumunia oferuje du�y wybór bod�ców dla potencjalnych inwestorów, w tym dost�p do unijnych funduszy strukturalnych, ró�norodno�� specjalnych stref ekonomicznych, dzielnice biurowe, miejsce dla inwestycji zarówno od podstaw (greenfield), jak i na bazie istniej�cej infrastruktury (brownfield), a tak�e zwolnienia z podatku od nieruchomo�ci. Jednym z zagro�e� dla inwestorów jest fakt wy��czenia Rumunii ze strefy euro, co stwarza dodatkowe ryzyko walutowe. Ryzyko to jest tym silniejsze, �e rz�d kieruje pa�stwem przy wysokim deficycie, przekraczaj�cym próg 10%. Ponadto, przy rozwini�tym przemy�le, Rumunia posiada dost�p do rozleg�ej bazy lokalnych dostawców oferuj�cych wysokiej jako�ci komponenty do u�ycia w dalszej produkcji.

W latach 2001-2008 rumu�ska gospodarka odnotowa�a wzrost �rednio o 6,21% rocznie. Najwy�szy wska�nik wzrostu odnotowany zosta� w 2004 (8,47%) i 2007 (7,92%), czyli w latach powi�kszenia UE o kraje Europy �rodkowo-Wschodniej. Rumunia wst�pi�a do UE w drugiej fazie tego procesu wraz z s�siedni� Bu�gari�. Jednak po znacz�cym wzro�cie w 2008 (o 7,1%), prognozy na lata 2009 i 2010 s� du�o poni�ej poprzedniej warto�ci – PKB ma si� obni�y� o 4%, a nast�pnie symbolicznie podnie�� o 1%. Jest to efekt ogromnej zale�no�ci rumu�skich firm od zachodnich partnerów, a tak�e wci�� zbyt niskiej konsumpcji krajowej, która nie jest w stanie zrównowa�y� zamówie� utraconych w konsekwencji kryzysu gospodarczego. Podobnie jak w Polsce, twarde l�dowanie mo�e okaza� si� mniej bolesne dzi�ki wysokim wydatkom na infrastruktur� przy u�yciu funduszy UE.

Inflacja, w 2000 zanotowana na poziomie przesz�o 40%, zosta�a od tego czasu zredukowana i osi�ga jednocyfrow� warto��, pomimo wzrostu do 6,57% w 2007 (na skutek chwiejno�ci cen �ywno�ci, co z kolei spowodowane by�o nisk� krajow� produkcj� rolnicz�, spadkiem warto�ci waluty rumu�skiej oraz rosn�cymi cenami paliw). Nast�pnie w 2008 wska�nik inflacji osi�gn�� 6,3%. W kolejnych latach przewiduje si� wysoko�� stopy inflacji na poziomie 6,1% w 2009 i 4,3% w 2010, co wci�� oznacza stosunkowo wysok� warto�� dla gospodarki dotkni�tej recesj�.

Narodowy Bank Rumunii zwalcza zagro�enie inflacyjne poprzez podniesienie w po�owie 2008 roku kluczowego oprocentowania do 10% z 9,75%, celem zapobie�enia wy�szej stopie inflacji. G�ówne przyczyny obejmuj� wzrost konsumpcji, wynagrodzenia wy�sze od przyrostu wydajno�ci, rozlu�nienie polityki dochodowej i fiskalnej na skutek wyborów lokalnych i powszechnych, jak równie� ryzyko zwi�zane z przegrzaniem gospodarki. Bank potwierdzi�, i� by� mo�e b�dzie musia� u�y� wszystkich dost�pnych narz�dzi, by odpowiedzie� na wysokie presje inflacyjne. Jednak wed�ug obecnych prognoz, bank centralny ma znów zredukowa� wska�niki do poziomu 8,5% w 2009 i 7% w 2010.

Rumu�ska waluta – lej (leu, RON), wprowadzona podczas reformy walutowej w 2005, straci�a na warto�ci wobec euro w 2008 roku (�redni kurs wymiany osi�gn�� 3,68 w porównaniu do 3,34 w 2007); tendencja ta ma si� utrzymywa� w 2009 przy przewidywanym kursie 4,39 RON do jednego euro.

�rednia stopa bezrobocia stopniowo spada – z 5,4% w 2006 poprzez 4,3% w 2007, do 4% pod koniec 2008 wed�ug danych szacunkowych. W miar� jak gospodarka b�dzie do�wiadcza� spadku, wska�nik bezrobocia ma podwy�szy� si� do poziomu 8,7% w 2009, a nast�pnie nieznacznie zmniejszy� w 2010 do 8%.

Od momentu stabilizacji rumu�skiej gospodarki (g�ównie po 1997 roku) oraz po otrzymaniu cz�onkostwa w UE, pa�stwo przyci�gn�o znacz�ce inwestycje. Mi�dzy 2003 i 2004, na skutek post�pu we wdra�aniu reform strukturalnych, ca�kowita warto�� bezpo�rednich inwestycji zagranicznych (BIZ) wynios�a 7 mld euro. W 2006 roku BIZ reprezentowa�o 8,9% PKB (8,3 mld euro), a w 2007 – 5,9% PKB (3,2 mld euro, z czego 0,8 mld pochodzi�o z zakupu Electrica Muntenia Sud przez przedsi�biorstwo ENEL). W 2008 warto�� BIZ zosta�a odnotowana jako 6,6% PKB (9 mld euro). Warto�ci przewidywane na lata 2009 i 2010 b�d� równe odpowiednio 3,6% i 3,3% PKB.

Wed�ug raportu �wiatowego Banku z 2006 roku, rumu�ska gospodarka zajmuje obecnie 49. pozycj� na 175 pod wzgl�dem �atwo�ci prowadzenia wymiany handlowej, co daje wy�szy wynik ni� osi�gn�y inne pa�stwa regionu, takie jak W�gry, Polska i Czechy.

Infrastruktura i �rodowisko technologiczne

Rumu�ska sie� transportowa jest g�ównym odbiorc� unijnych funduszy regionalnych, jako �e obecnie jest ona niedostatecznie rozwini�ta. Na pocz�tku 2006 sie� kolejowa liczy�a 11 385 km torów, z czego zaledwie 3 888 km by�o zelektryfikowanych. Rumunia posiada 153 359 km dróg, w tym 103 671 km dróg utwardzonych, z czego oko�o 230 km to autostrady. Zarówno kolej, jak i sie� dróg s� s�abo rozwini�te w proporcji do powierzchni pa�stwa (stosunek 1 km do 1000 km²) w porównaniu do pozosta�ych pa�stw regionu, takich jak Czechy, W�gry lub Polska. Flota handlowa posiada 142 statki.

W 2006 Rumunia mia�a 19 mln u�ytkowników telefonów komórkowych oraz oko�o 3,3 mln u�ytkowników internetu.

�rodowisko spo�eczne

Liczba ludno�ci Rumunii wynosi 22,33 mln, lecz powoli spada; wska�nik przyrostu naturalnego jest równy -0,12%.

Populacja Rumunii jest od stuleci wieloetniczna, g�ównie na skutek cz�stych przesuni�� granic oraz wp�ywów dwóch wielonarodowo�ciowych imperiów – Cesarstwa Austro-W�gier i Imperium Osma�skiego. Dzi� nieco ponad 90% mieszka�ców to Rumuni, za� prawie 7% to W�grzy – najwi�ksza mniejszo�� narodowa w kraju. Pozosta�e grupy etniczne to Romowie (2,5%), Ukrai�cy (0,3%), Niemcy (0,3%), Rosjanie (0,2%) oraz Turcy (0,2%). J�zykiem urz�dowym pa�stwa jest rumu�ski.

�rodowisko polityczne

Ca�kowita powierzchnia Rumunii to 237 500 km². Bukareszt, stolica pa�stwa, le�y w jego po�udniowej cz�ci. Inne wi�ksze miasta to mi�dzy innymi Jassy, Klu�-Napoka, Timi�oara, Konstanca, Krajowa, Ga�acz i Braszów. Rumunia podzielona jest na 41 okr�gów administracyjnych nazywanych jude�e.

Po upadku re�imu dyktatora Ceau�escu w grudniu 1989, Rumunia przyj�a demokracj�, za� integracja euroatlantycka sta�a si� g�ównym celem polityki zagranicznej. Pierwsze lata przemiany politycznej (podczas pierwszej kadencji prezydenta Iona lliescu) zm�cone zosta�y przez brak reform strukturalnych, niepewno�� polityczn� i administracyjn�, niepokoje na tle spo�ecznym i etnicznym. Po 1997 roku �ycie polityczne oraz gospodarcze pokona�o biurokratyczne i administracyjne przeszkody, a Rumunia odzyska�a zainteresowanie Zachodu i Stanów Zjednoczonych. Ponadto, po pierwszych udanych prywatyzacjach, przyci�gni�te zosta�y bezpo�rednie inwestycje zagraniczne, co o�ywi�o gospodark� i unowocze�ni�o przestarza�e praktyki kapita�owe i produkcyjne.

Problematyczne kwestie, nakre�lone równie� przez Komisj� Europejsk�, to: reforma systemu sprawiedliwo�ci, walka z korupcj� oraz zwi�kszona mo�liwo�� przyj�cia unijnych �rodków z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójno�ci. Oczekuje si�, �e Rumunia wejdzie do strefy euro pomi�dzy 2012 i 2014 rokiem.

Za g�ówne przyczyny korupcji w Rumunii mo�na uzna�:

• niekompletn� struktur� prawn� oraz wybiórcz� egzekucj� istniej�cych praw,
• nadmiern� regulacj� gospodarki przez rz�d,
• bliskie kontakty mi�dzy elit� polityczn� i gospodarcz�,
• niskie poparcie w spo�ecze�stwie,
• kontrakty w sektorze publicznym g�ównym wci�� stanowi� g�ówne �ród�o transakcji handlowych, za� decydenci niewiele zarabiaj�,
• ograniczony dost�p publiczny do informacji na temat decyzji i dzia�a� rz�du,
• tradycje oraz spo�eczne przyzwolenie.

Dane ogólne

Powierzchnia: 237 500 km²
Liczba ludno�ci: 21,4 mln (2008)
Stolica: Bukareszt
J�zyki: rumu�ski (urz�dowy), w�gierski (u�ywany przez oko�o 7% populacji)
Sk�ad etniczny: Rumuni 89,5%, W�grzy 6,6%, Romowie 2,5%, Ukrai�cy 0,3%, Niemcy 0,3%, Rosjanie 0,2%, Turcy 0,2%, pozostali 0,4%
Pa�stwa o�cienne: Ukraina 531 km, Mo�dawia 450 km, Bu�garia 608 km, Serbia 476 km, W�gry 443 km

G�ówne wska�niki ekonomiczne

	2006	2007	2008	2009f	2010f
PKB (EUR mld)	97,8	123,8	136,9	124,2	139,2
Ludno�� (mln)	21,6	21,5	21,4	21,3	21,2
PKB per capita (EUR)	4 530	5 751	6 391	5 829	6 565
PKB (w cenach sta�ych r-d-r %)	7,9	6,2	7,1	-4,0	1,0
Eksport, warto�ci realne, r-d-r (%)	10,4	7,9	19,4	-6,7	6,5
Import, warto�ci realne, r-d-r (%)	22,6	27,2	17,5	-12,4	6,0
Inflacja CPI (�rednio, r-d-r %)	6,6	4,8	7,9	6,1	4,3
Stopa referencyjna banku centralnego	8,75	7,50	10,25	8,50	7,00
Wynagrodzenie miesi�czne, nominalnie (EUR)	246	313	348	312	338
Stopa bezrobocia (%)	5,4	4,3	4,0	8,7	8,0
BIZ netto (EUR mld)	8,7	7,2	9,0	4,5	4,6
BIZ % PKB	8,9	5,8	6,6	3,6	3,3
Rezerwy walutowe (EUR mld)	22,9	27,2	28,3	33,3	32,6
(Cur.Acc-BIZ)/PKB (%)	-1,5	-7,7	-5,7	-5,1	-3,8
Kurs wymiany �redni do USD	2,80	2,43	2,50	3,39	3,34
Kurs wymiany �redni do EUR	3,52	3,34	3,68	4,39	4,39

Ostatnia aktualizacja: II kwarta� 2009

Przydatne informacje

Waluta: lej (leu, RON)
Strefa czasowa: GMT +2
Kod telefoniczny: +40


Je�li chcieliby Pa�stwo dowiedzie� si� wi�cej na temat mo�liwo�ci wej�cia na rynek rumu�ski, prosimy o bezpo�redni kontakt:
tel. (48 12) 618 90 80
faks (48 12) 618 90 08
e-mail: [email protected]

---

---

Rumunia badania rynku
PMR Research to firma badawcza oferuj�ca pe�n� gam� us�ug badawczych (badania ilo�ciowe i jako�ciowe), a tak�e us�ugi wyszukiwania informacji i przygotowywania analiz bran�owych w krajach Europy �rodkowo-Wschodniej. PMR Research realizuje badania konsumenckie (takie jak np. badania satysfakcji, segmentacja rynku, badania wizerunku marki, produktu i inne) i badania firm (business to business) oraz przygotowuje kompleksowe analizy bran�owe.

Rumunia konsulting
PMR Consulting specjalizuje si� w us�ugach doradczych dla firm zainteresowanych inwestycjami w krajach Europy �rodkowo-Wschodniej. Typowe projekty konsultingowe obejmuj� doradztwo strategiczne przy bezpo�rednich inwestycjach zagranicznych, zarówno przy fuzjach i przej�ciach, jak i przy inwestycjach typu greenfield. PMR Consulting specjalizuje si� równie� w us�ugach badania otoczenia konkurencyjnego, poszukiwaniu partnerów biznesowych, dystrybutorów i potencjalnych dostawców.

Rumunia raporty rynkowe
PMR Publications wydaje najwy�szej jako�ci publikacje biznesowe na temat rynków Europy �rodkowo-Wschodniej oraz innych atrakcyjnych pod wzgl�dem inwestycyjnym rynków na �wiecie. Produkty PMR Publications to raporty analityczne, newsletter'y i serwisy internetowe dotycz�ce rynku budowlanego, rynku IT i telekomunikacyjnego, rynku farmaceutycznego i medycznego, rynku handlu detalicznego i rynku FMCG.