PMR Research jest wyspecjalizowanym dzia�em firmy PMR, �wiadcz�cym us�ugi dostosowane do indywidualnych potrzeb klientów. Oferujemy pe�n� gam� us�ug badania rynku (badania ilo�ciowe i jako�ciowe) w Europie �rodkowo-Wschodniej. Jeste�my cz�onkiem Europejskiego Stowarzyszenia Badaczy Rynku i Opinii ESOMAR.

PMR Research �wiadczy w Macedonii nast�puj�ce us�ugi:

1. Badania konsumenckie
   
   • Testy produktów, w tym testy: opakowa�, smaku, zapachu, wygl�du, nazw, prototypów itp. (wi�cej informacji o testach Central Location Test)
   • Testy konceptów reklamowych
   • Badania typu usage & attitude
   • Badania �wiadomo�ci marki, brand tracking
   • Badania wizerunku marki (wi�cej informacji o naszej metodologii na podstronie Brand Image Insight)
   • Badania pozycjonowania marek
   • Badania skuteczno�ci kampanii reklamowych
   • Badania satysfakcji klienta
   • Badania segmentacyjne
   • Badania cen
2. Badania business-to-business (B2B)
   • Analizy (raporty) bran�owe obejmuj�ce szacowanie wielko�ci rynku, udzia�ów g�ównych graczy i prognozowanie (wi�cej informacji o naszej metodologii na podstronie PMR MarketInsight)
   • Badania satysfakcji klienta
   • Badania satysfakcji partnerów biznesowych
   • Badania w�ród pracowników
   • Analizy kana�ów dystrybucji
   • Analizy konkurencji
   • Profile g�ównych graczy rynkowych
   • Badania segmentacyjne
   • Badania cen
   • Badania pozycjonowania marek
   • Tworzenie baz danych.
3. Badania rynku farmaceutycznego i medycznego

Dlaczego warto inwestowa�?

Pa�stwo kandyduj�ce do UE Rosn�ca stabilizacja Sta�y wzrost wska�nika PKB Niska stopa inflacji Dobrze wykszta�cona i wykwalifikowana si�a robocza Korzystne po�o�enie geograficzne i dobrze rozwini�ta infrastruktura Jedne z najni�szych podatków w Europie – 10% podatek dochodowy zarówno od osób prawnych, jak i fizycznych Rozlu�nione wymagania prawne Du�a pula si�y roboczej Stosunkowo niskie koszty zatrudnienia Redukcja sk�adek na �wiadczenia spo�eczne od 2009 Wzrost wska�nika inwestycji publicznych z 3% do 6% PKB

�rodowisko gospodarczo-handlowe

W momencie odzyskania niepodleg�o�ci we wrze�niu 1991, Macedonia by�a najmniej rozwini�t� z by�ych republik jugos�owia�skich, odpowiedzialn� za zaledwie 5% ca�kowitej produkcji dóbr i us�ug federacji. Brak wzrostu gospodarczego trwa� do 1996, zaostrzony przez sankcje jakie ONZ na�o�y�o na zmniejszone pa�stwo Jugos�awii, b�d�ce jednym z jej najwi�kszych rynków, oraz przez greckie embargo gospodarcze b�d�ce konsekwencj� sporu dotycz�cego nazwy „Macedonia” i macedo�skiej flagi. W 1996 wska�nik wzrostu zacz�� si� podnosi� i tendencja ta utrzymywa�a si� a� do 2001, kiedy to nast�pi� gwa�towny spadek gospodarczy spowodowany niepokojami spo�ecznymi wywo�anymi przez alba�skich rebeliantów. Jednak bliska relacja mi�dzy Macedoni� a Uni� Europejsk�, a tak�e mocne zaanga�owanie rz�du w implementacj� niezb�dnych reform strukturalnych nap�dza�y wzrost gospodarczy w ostatnich latach, czego efektem by� �redni wska�nik wzrostu PKB w okresie 2004-2008 na poziomie 4,6% rocznie (w porównaniu do tylko 1,55% w latach 2000-2004). Jako �e Macedonia nie jest jednak odporna na globalne problemy gospodarcze, obecnie przewiduje si� spadek PKB o 2% w 2009, a nast�pnie stopniowy wzrost. Pod wzgl�dem produkcji przyczyni� si� do tego g�ównie przemys� i us�ugi, pod wzgl�dem wydatkowania – eksport oraz inwestycje.

�rodowisko gospodarcze w Macedonii jest korzystne pod wzgl�dem podatków, przy stosunkowo niskiej stopie podatkowej wynosz�cej 10%. W porównaniu do innych krajów w regionie, nap�yw bezpo�rednich inwestycji zagranicznych (BIZ) do Macedonii jest do�� niski. Przy wska�niku BIZ wynosz�cym w 2005 zaledwie 39 euro na osob�, Macedonia znalaz�a si� na ostatniej pozycji w�ród pa�stw Europy �rodkowo-Wschodniej. Ca�kowita warto�� skumulowana inwestycji do ko�ca 2005 roku wynosi�a nieco ponad 1 mld euro. W 2006 nap�yw BIZ osi�gn�� warto�� oko�o 350 mln euro, ale ju� w 2007 wzrós� do 470 mln euro, a rok pó�niej wyniós� 420 mln euro. G�ównym �ród�em tych inwestycji jest prywatyzacja przedsi�biorstw pa�stwowych sprzedawanych na mi�dzynarodowych przetargach, a tak�e nieliczne inwestycje od podstaw.

Najwi�ksze inwestycje zagraniczne w Macedonii ulokowane zosta�y w sektorze telekomunikacyjnym, energetycznym, przemy�le rafineryjnym, produkcji cementu, przemy�le stalowym oraz górnictwie. W�ród najwi�kszych inwestorów mo�na wymieni� firmy: Matav, Johnson Controls, EVN, Titan, Hellenic Petroleum i inne. Sektory uwa�ane za najbardziej atrakcyjne dla BIZ obejmuj�: wyroby tekstylne i skórzane, obuwnictwo, upraw� warzyw i owoców, produkcj� jagni�ciny, przetwórstwo i pakowanie �ywno�ci, produkcj� wina, tytoniu i papierosów, turystyk�, wyroby ze stali i metalu, przemys� chemiczny i farmaceutyczny, monta� autobusów i samochodów, sprz�t elektryczny i silniki elektryczne, budownictwo, infrastruktur�, bankowo��, telekomunikacj� i dzia�alno�� us�ugow�.

Stopa inflacji w Macedonii spad�a znacz�co na pocz�tku obecnej dekady, z 350% w 1993 do 2,3% w 2007, a nast�pnie znów wzros�a w 2008 osi�gaj�c 8,3%.

W opinii wielu ekspertów, bezrobocie stanowi najwi�kszy problem macedo�skiej gospodarki. Oficjalnie wska�nik bezrobocia w Macedonii wyniós� 33% w 2008, zgodnie ze standardami Mi�dzynarodowej Organizacji Pracy (MOP). Z powodu obecno�ci szarej strefy w macedo�skiej gospodarce uwa�a si�, i� w rzeczywisto�ci proporcja ta jest nieco ni�sza, to znaczy mi�dzy 25% a 30%, co wci�� jednak stanowi bardzo wysoki poziom bez znacz�cej tendencji spadkowej.

Warto�� importu w euro w 2008 osi�gn�a poziom 2,82 mld, podczas gdy warto�� eksportu zosta�a odnotowana na poziomie 4,86 mld (co daje wzrost odpowiednio o 23% i 36%), ale tak�e zaowocowa�o niekorzystnym dla Macedonii bilansem handlu zagranicznego.  

Infrastruktura i �rodowisko technologiczne

System komunikacyjny w Macedonii sk�ada si� z sieci dróg o ��cznej d�ugo�ci 9 205 km (dla us�ug przewozowych) oraz sieci linii kolejowych równej ponad 900 km. System telekomunikacji stacjonarnej jest rozleg�y. Ponad dwie trzecie linii telefonicznych znajduje si� na obszarach miejskich, jednak tak�e wi�kszo�� wsi ma dost�p do us�ug telefonicznych. W 2006 roku Macedonia posiada�a 1 417 mln u�ytkowników telefonów komórkowych oraz 490 900 linii stacjonarnych. U�ytkowanie internetu jest wci�� na niskim poziomie – wed�ug ostatnich sonda�y tylko oko�o 35% mieszka�ców Macedonii u�ywa na co dzie� internetu.  

�rodowisko spo�eczne

Liczba ludno�ci Republiki Macedonii wynosi 2 mln mieszka�ców. Obecna struktura etniczna kraju jest stabilna; wi�kszo�� stanowi� rdzenni Macedo�czycy, a najliczniejsz� mniejszo�ci� s� Alba�czycy – 24% populacji. Inne grupy etniczne Macedonii to Turcy, Romowie i Serbowie. J�zykiem urz�dowym jest macedo�ski.

Macedo�ski system edukacyjny sk�ada si� z edukacji przedszkolnej, podstawowej, �redniej i wy�szej. Cztery uniwersytety pa�stwowe to Skopijski Uniwersytet �wi�tego Cyryla i Metodego, Uniwersytet �wi�tego Klemensa z Ochrydy w Bitoli, Pa�stwowy Uniwersytet w Tetovie oraz Uniwersytet im. Goce Del�eva w Sztipie. Ponadto w Macedonii dzia�aj� liczne uniwersytety prywatne. Warto zauwa�y�, �e Agencja Stanów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Mi�dzynarodowego (USAID) rozpocz�a projekt pod nazw� Macedonia Connects, dzi�ki któremu Macedonia sta�a si� pierwszym na �wiecie pa�stwem z us�ug� szerokopasmowych po��cze� bezprzewodowych. Wed�ug danych Ministerstwa Edukacji i Nauk, 461 szkó� w Macedonii ma dost�p do internetu.  

�rodowisko polityczne

Od 1945 roku Macedonia by�a republik� Federacji Jugos�owia�skiej; 8 wrze�nia 1991, w wyniku referendum przeprowadzonego w�ród mieszka�ców, Macedonia zosta�a og�oszona suwerennym i niezale�nym pa�stwem. Republika Macedonii jest demokracj� parlamentarn�, gdzie rol� wykonawcz� sprawuje rz�d, utworzony z koalicji partii zasiadaj�cych w jednoizbowym parlamencie. Posiada niezale�n� w�adz� s�downicz� z s�dem konstytucyjnym. Zgromadzenie sk�ada si� ze 120 deputowanych, wybieranych co cztery lata. Rola prezydenta pa�stwa jest g�ównie reprezentacyjna, jako �e rzeczywista w�adza spoczywa w r�kach szefa rz�du. Prezydent Macedonii wybierany jest na pi�� lat, z prawem do dwukrotnej reelekcji. Obecnie urz�d prezydenta sprawuje Gjorgje Ivanov.

Macedonia jest cz�onkiem �wiatowej Organizacji Handlu (WTO) oraz Organizacji Bezpiecze�stwa i Wspó�pracy w Europie (OBWE). Republika Macedonii jest kandydatem na cz�onka NATO i struktur UE. Pod wzgl�dem administracyjnym Macedonia podzielona jest na 8 regionów i 84 gminy.

Dane ogólne

Powierzchnia: 25 713 km²
Liczba ludno�ci: 2,05 mln (dane z 2008)
Stolica: Skopje
J�zyk: macedo�ski
Pa�stwa o�cienne: Serbia i Kosowo na pó�nocy, Albania na zachodzie, Grecja na po�udniu i Bu�garia na wschodzie
Sk�ad etniczny: Macedo�czycy (64,18%), Alba�czycy (25,17%), Turcy (3,85%), Romowie (2,66%), Serbowie (178%) i inni.

G�ówne wska�niki ekonomiczne

	2006	2007	2008	2009f	2010f
PKB (EUR mld)	5,28	5,77	6,62
Ludno�� (mln)	2,043	2,049	2,055
PKB per capita (EUR)	2 584	2 816	3 221
PKB (w cenach sta�ych r-d-r %)	40	5,9	5,0
Eksport, warto�ci realne, r-d-r (%)	6	25	23
Import, warto�ci realne, r-d-r (%)	5	24	36
Inflacja CPI (�rednio, r-d-r %)	3,2	2,3	8,3
Stopa referencyjna banku centralnego	10,7	9,9	9,8
Wynagrodzenie miesi�czne, nominalnie (EUR)	391	414	490
Stopa bezrobocia (%)	36,0	34,9	33,0
BIZ netto (EUR mld)	0,32	0,47	0,42
BIZ % PKB	6,1	8,1	6,3
Rezerwy walutowe (EUR mld)	1,42	1,52
Kurs wymiany �redni do USD	48,79	44,72	41,86
Kurs wymiany �redni do EUR	61,19	61,18	61,27

Ostatnia aktualizacja: II kwarta� 2009

Przydatne informacje

Waluta: denar macedo�ski (MKD)
Strefa czasowa: CET, CEST
Kod telefoniczny: +389

Je�li chcieliby Pa�stwo dowiedzie� si� wi�cej na temat mo�liwo�ci wej�cia na rynek macedo�ski, prosimy o bezpo�redni kontakt:
tel. (48 12) 618 90 80
faks (48 12) 618 90 08
e-mail: [email protected]

---

---

Macedonia badania rynku
PMR Research to firma badawcza oferuj�ca pe�n� gam� us�ug badawczych (badania ilo�ciowe i jako�ciowe), a tak�e us�ugi wyszukiwania informacji i przygotowywania analiz bran�owych w krajach Europy �rodkowo-Wschodniej. PMR Research realizuje badania konsumenckie (takie jak np. badania satysfakcji, segmentacja rynku, badania wizerunku marki, produktu i inne) i badania firm (business to business) oraz przygotowuje kompleksowe analizy bran�owe.

Macedonia konsulting
PMR Consulting specjalizuje si� w us�ugach doradczych dla firm zainteresowanych inwestycjami w krajach Europy �rodkowo-Wschodniej. Typowe projekty konsultingowe obejmuj� doradztwo strategiczne przy bezpo�rednich inwestycjach zagranicznych, zarówno przy fuzjach i przej�ciach, jak i przy inwestycjach typu greenfield. PMR Consulting specjalizuje si� równie� w us�ugach badania otoczenia konkurencyjnego, poszukiwaniu partnerów biznesowych, dystrybutorów i potencjalnych dostawców.

Macedonia raporty rynkowe
PMR Publications wydaje najwy�szej jako�ci publikacje biznesowe na temat rynków Europy �rodkowo-Wschodniej oraz innych atrakcyjnych pod wzgl�dem inwestycyjnym rynków na �wiecie. Produkty PMR Publications to raporty analityczne, newsletter'y i serwisy internetowe dotycz�ce rynku budowlanego, rynku IT i telekomunikacyjnego, rynku farmaceutycznego i medycznego, rynku handlu detalicznego i rynku FMCG.