PMR Research jest wyspecjalizowanym dzia�em firmy PMR, �wiadcz�cym us�ugi dostosowane do indywidualnych potrzeb klientów. Oferujemy pe�n� gam� us�ug badania rynku (badania ilo�ciowe i jako�ciowe) w Europie �rodkowo-Wschodniej. Jeste�my cz�onkiem Europejskiego Stowarzyszenia Badaczy Rynku i Opinii ESOMAR.

PMR Research �wiadczy w Czarnogórze nast�puj�ce us�ugi:

1. Badania konsumenckie
   
   • Testy produktów, w tym testy: opakowa�, smaku, zapachu, wygl�du, nazw, prototypów itp. (wi�cej informacji o testach Central Location Test)
   • Testy konceptów reklamowych
   • Badania typu usage & attitude
   • Badania �wiadomo�ci marki, brand tracking
   • Badania wizerunku marki (wi�cej informacji o naszej metodologii na podstronie Brand Image Insight)
   • Badania pozycjonowania marek
   • Badania skuteczno�ci kampanii reklamowych
   • Badania satysfakcji klienta
   • Badania segmentacyjne
   • Badania cen
2. Badania business-to-business (B2B)
   • Analizy (raporty) bran�owe obejmuj�ce szacowanie wielko�ci rynku, udzia�ów g�ównych graczy i prognozowanie (wi�cej informacji o naszej metodologii na podstronie PMR MarketInsight)
   • Badania satysfakcji klienta
   • Badania satysfakcji partnerów biznesowych
   • Badania w�ród pracowników
   • Analizy kana�ów dystrybucji
   • Analizy konkurencji
   • Profile g�ównych graczy rynkowych
   • Badania segmentacyjne
   • Badania cen
   • Badania pozycjonowania marek
   • Tworzenie baz danych.
3. Badania rynku farmaceutycznego i medycznego

Dlaczego warto inwestowa�?

Wprowadzenie euro jako waluty Rozpocz�ty proces akcesji do UE Zwi�kszenie stabilno�ci pa�stwa Stabilny wska�nik wzrostu PKB Wykwalifikowana si�a robocza Najni�szy w Europie podatek dochodowy od osób prawnych w wysoko�ci 9%

�rodowisko gospodarczo-handlowe

Czarnogóra, najmniejsze z pa�stw powsta�ych po rozpadzie dawnej Jugos�awii, oferuje wyj�tkowe mo�liwo�ci, szczególnie w sektorze turystycznym, ale tak�e w rolnictwie, energetyce, bankowo�ci i przemy�le metalurgicznym. Pomimo i� proces przyst�pienia do Unii Europejskiej zosta� rozpocz�ty dopiero niedawno, w Czarnogórze nast�pi�o ju� jednostronne wprowadzenie euro, co zwi�ksza stabilno�� inwestycji. Dodatkowo dzia�alno�� handlowa czerpie korzy�ci z wykwalifikowanej si�y roboczej, stosunkowo niskich kosztów zatrudnienia i najni�szego w Europie podatku dochodowego od osób prawnych w wysoko�ci zaledwie 9%. Jednak dla tak krótko istniej�cego pa�stwa kluczow� kwesti� w najbli�szych latach b�dzie wprowadzenie zasad nowoczesnego wolnego rynku, opanowanie szarej strefy gospodarki, a tak�e zredukowanie udzia�u przest�pczo�ci zorganizowanej w ekonomii. Nale�y wreszcie zauwa�y�, �e w Czarnogórze mo�liwe jest otwarcie spó�ki z ograniczon� odpowiedzialno�ci� w ci�gu zaledwie czterech dni, przy minimalnym kapitale w wysoko�ci jednego euro.

Wzrost PKB w Czarnogórze osi�gn�� �redni� wysoko�� 7,1% rocznie w okresie od 2005 do 2008 roku, kiedy to PKB wzros�o o 7,5%. Prognozy na najbli�sze lata s� mniej pozytywne i przewiduj� spadek gospodarczy o 2,7% w 2009 oraz 1,95% w 2010. B�dzie to efekt globalnego spowolnienia gospodarczego i jego wp�ywu na Czarnogór�, jako �e straty odniesie sektor turystyczny, a popyt na czarnogórskie towary eksportowe ma si� znacznie obni�y�. Pa�stwo to nie mo�e równie� skorzysta� z mo�liwo�ci obni�enia warto�ci lokalnej waluty wobec euro i przez to zmniejszy� koszty dóbr towarów importowanych z Czarnogóry.

Wska�nik inflacji zanotowany w Czarnogórze w 2007 osi�gn�� poziom 3,52%, by w kolejnym roku wzrosn�� do 8,99%. Oczekuje si�, �e w 2009 nast�pi spadek do 1,65% w wyniku spowolnienia gospodarki wywo�anego kryzysem �wiatowym.

Bezrobocie w Czarnogórze, jak i w wielu innych krajach ba�ka�skich, jest wci�� bardzo wysokie i w 2007 wynios�o 16,5%. Warto�ci przewidywane na lata 2008 i 2009 pokazuj� wzrost o pó� punktu procentowego rocznie, co daje odpowiednio 17% i 17,5% w tych latach.

Warto�� towarów i us�ug importowanych do Czarnogóry w 2007 osi�gn�a 2 mld euro, podczas gdy warto�� dóbr i us�ug eksportowych zosta�a oszacowana na 0,66 mld euro. Warto�� bezpo�rednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w 2007 wynios�a 1,01 mld euro.

Najatrakcyjniejsze sektory przemys�owe to:

• Turystyka,
• Rolnictwo,
• Energetyka,
• Bankowo��,
• Przemys� metalowy,
• Produkcja �ywno�ci.

W 2002 roku Czarnogóra zast�pi�a swoj� walut� euro, mimo �e nie jest jeszcze pa�stwem cz�onkowskim Unii Europejskiej. 
 

�rodowisko spo�eczne

Liczba ludno�ci Czarnogóry na rok 2008 wynios�a 0,6 mln mieszka�ców, czyni�c z niej najmniejsze pa�stwo po�ród republik dawnej Jugos�awii, a tak�e jeden z najmniejszych krajów Europy. Pod wzgl�dem narodowo�ci najwi�kszymi grupami s�: Czarnogórcy (43%), Serbowie (32%), Bo�niacy (8%), Alba�czycy (5%) i inni – Muzu�manie, Chorwaci, Romowie (12%). Czarnogóra posiada dwa uniwersytety oraz kilka szkó� zapewniaj�cych wy�sze wykszta�cenie. Czarnogórcy deklaruj� przynale�no�� do nast�puj�cych wyzna�: prawos�awie (74,2%), islam (17,7%), katolicyzm (3,5%), inne (0,6%), niesprecyzowane (3%), ateizm (1%). �rednie wynagrodzenie mieszka�ców Czarnogóry w 2008 wynios�o 609 euro.

Wed�ug bada� Transparency International, Czarnogóra jest jednym z krajów najmocniej dotkni�tych korupcj�. Indeks percepcji korupcji (CPI), ilustruj�cy percepcj� problemu przez spo�ecze�stwo kraju, w 2008 wyniós� 3,4, daj�c Czarnogórze 85. miejsce w rankingu �wiatowym. Pomimo tak niskiej pozycji jest to wzrost w porównaniu do 3,3 w 2007 roku. 
 

�rodowisko technologiczne i infrastruktura

Czarnogórska infrastruktura w zakresie B+R (badania i rozwój) jest bardzo ograniczona, stawiaj�c Czarnogór� w tyle za innymi, bardziej rozwini�tymi przemys�owo krajami dawnej Jugos�awii, jak S�owenia, Chorwacja czy Serbia. Mimo i� Czarnogóra jest niewielkim pa�stwem, oczekujemy, �e nowa infrastruktura b�dzie powstawa� w miar� wprowadzania dalszych inwestycji.

Czarnogóra jest uzale�niona pod wzgl�dem �róde� energii. Ca�kowite zaopatrzenie w gaz oraz jedna trzecia energii elektrycznej pochodz� z importu. Pa�stwo to posiada jednak ogromny potencja� pod wzgl�dem wytwarzania energii wodnej na rzekach Piva i Zeta. Obecna moc produkcji energii elektrycznej zainstalowanej na obszarze pa�stwa wynosi 859 MW, z czego energia wodna odpowiada za 76%, za� pozosta�e 24% pochodzi z jednej elektrowni w�glowej. Je�li chodzi o paliwa kopalne, kraj posiada z�o�a w�gla o niskiej zawarto�ci siarczanu i popio�u, z�o�a w�gla brunatnego oraz ropy i gazu. Trzeba zaznaczy�, �e z powodu tak wysokiej zale�no�ci od dostaw zagranicznych rz�d zamierza podwy�szy� wydajno�� o dodatkowe 700 MW do roku 2025, co b�dzie kosztowa� 836 mld euro.

Co ciekawe, Czarnogóra posiada najwy�szy wska�nik telefonii komórkowej w Europie – 1,31% mln u�ytkowników, czyli 211%. Jednocze�nie penetracja internetu przekracza 30%.

Transport kolejowy w Czarnogórze sk�ada si� z 250 km torów, z czego 68% to linie zelektryfikowane. Sie� g�ównych dróg sk�ada si� z 1 729 km dróg utwardzonych, z których �adna nie jest autostrad�. Z powodu du�ej górzysto�ci terenu istnieje tu wysoka liczba konstrukcji in�ynierskich.
 

�rodowisko polityczne

Czarnogóra jest republik� parlamentarn�. Parlament – Zgromadzenie Narodowe – sk�ada si� z liczby cz�onków proporcjonalnej do liczby g�osuj�cych w stosunku jeden do 6 000, obecnie ta liczba wynosi 78 deputowanych; wybierani s� co cztery lata. G�ow� pa�stwa jest prezydent wybierany na pi�cioletni� kadencj�. Premiera powo�uje Zgromadzenie Narodowe. Najbli�sze wybory parlamentarne rozpisane s� na 2010, a prezydenckie – na 2013 rok.

Czarnogóra nie jest cz�onkiem Unii Europejskiej, jednak�e ma dost�p do przedakcesyjnych funduszy, które pomog� nap�dzi� rozwój pa�stwa, a w przysz�o�ci u�atwi� otrzymanie pe�nego statusu cz�onkowskiego.

Od 2007 Czarnogóra cieszy si� woln� wymian� handlow� z pa�stwami �rodkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (CEFTA) – to jest z Albani�, Bo�ni� i Hercegowin�, Chorwacj�, Serbi�, Macedoni�, Mo�dawi� i Kosowem – a tak�e, od 2000, z Rosj�. Wi�kszo�� czarnogórskich towarów (produkty rolnicze, m�ode byd�o rze�ne oraz produkty tekstylne) jest te� przesy�anych do krajów UE bez kontyngentów czy op�at celnych.

Czarnogóra jest cz�onkiem wszystkich wi�kszych organizacji mi�dzynarodowych poza WTO. 
 

Dane ogólne

Powierzchnia: 14 026km²
Liczba ludno�ci: 0,6 mln (2008)
Stolica: Podgorica
J�zyki: czarnogórski (urz�dowy) 22%, serbski 63,6%, bo�niacki 5,5%, alba�ski 5,3%
Sk�ad etniczny: Czarnogórcy 43%, Serbowie 32%, Bo�niacy 8%, Alba�czycy 5%, pozostali (Muzu�manie, Chorwaci, Romowie) 12%.
Pa�stwa o�cienne: Albania 172 km, Bo�nia i Hercegowina 225 km, Chorwacja 25 km, Kosowo 79 km, Serbia 124 km

G�ówne wska�niki ekonomiczne

	2006	2007	2008	2009f	2010f
PKB (EUR mld)	2,15	2,81	3,29	3,28	3,25
Ludno�� (mln)	0,6	0,6	0,6	0,6	0,6
PKB per capita (EUR)	3 582	4 683	5 487	5 470	5 413
PKB (w cenach sta�ych r-d-r %)	8,6	10,7	7,5	-2,7	-1,95
Eksport, warto�ci realne, r-d-r (%)	40	37
Import, warto�ci realne, r-d-r (%)	32	55
Inflacja CPI (�rednio, r-d-r %)	2,12	3,52	8,99	1,65	-0,2
Wynagrodzenie miesi�czne, nominalnie (EUR)	397	497	609
Stopa bezrobocia (%)	14,7	16,5	17,0	17,5
BIZ netto (EUR mld)	0,5	0,52
BIZ % PKB	23	18,5
Kurs wymiany �redni do USD	0,7964	0,7345	0,6827
Kurs wymiany �redni do EUR	1	1	1	1	1

Ostatnia aktualizacja: II kwarta� 2009
 

Przydatne informacje

Waluta: euro (wprowadzone jednostronnie)
Strefa czasowa: GMT +1
Kod telefoniczny: +382


Je�li chcieliby Pa�stwo dowiedzie� si� wi�cej na temat mo�liwo�ci wej�cia na rynek czarnogórski, prosimy o bezpo�redni kontakt:
tel. (48 12) 618 90 80
faks (48 12) 618 90 08
e-mail: [email protected]

---

---

Czarnogóra badania rynku
PMR Research to firma badawcza oferuj�ca pe�n� gam� us�ug badawczych (badania ilo�ciowe i jako�ciowe), a tak�e us�ugi wyszukiwania informacji i przygotowywania analiz bran�owych w krajach Europy �rodkowo-Wschodniej. PMR Research realizuje badania konsumenckie (takie jak np. badania satysfakcji, segmentacja rynku, badania wizerunku marki, produktu i inne) i badania firm (business to business) oraz przygotowuje kompleksowe analizy bran�owe.

Czarnogóra konsulting
PMR Consulting specjalizuje si� w us�ugach doradczych dla firm zainteresowanych inwestycjami w krajach Europy �rodkowo-Wschodniej. Typowe projekty konsultingowe obejmuj� doradztwo strategiczne przy bezpo�rednich inwestycjach zagranicznych, zarówno przy fuzjach i przej�ciach, jak i przy inwestycjach typu greenfield. PMR Consulting specjalizuje si� równie� w us�ugach badania otoczenia konkurencyjnego, poszukiwaniu partnerów biznesowych, dystrybutorów i potencjalnych dostawców.