 |
EN | PL
|
|
PMR Research jest wyspecjalizowanym dzia�em firmy PMR, �wiadcz�cym us�ugi dostosowane do indywidualnych potrzeb klientów. Oferujemy pe�n� gam� us�ug badania rynku (badania ilo�ciowe i jako�ciowe) w Europie �rodkowo-Wschodniej. Jeste�my cz�onkiem Europejskiego Stowarzyszenia Badaczy Rynku i Opinii ESOMAR.
PMR Research �wiadczy w Bo�nii i Hercegowinie nast�puj�ce us�ugi:
�rodowisko gospodarczo-handloweBo�nia i Hercegowina by�a najbiedniejsz� obok Macedonii republik� dawnej Federacji Jugos�owia�skiej. Wi�kszo�� rolnictwa znajduje si� w r�kach prywatnych, jednak gospodarstwa s� niewielkie i ma�o wydajne, a �ywno�� tradycyjnie stanowi import netto. Przemys� wci�� zatrudnia zbyt liczn� kadr�, odzwierciedlaj�c dziedzictwo centralnie planowanej gospodarki. Poczyniono jednak znaczne post�py od momentu przywrócenia pokoju. W wyniku �cis�ej kontroli sprawowanej przez izb� walutow�, utrzymuj�cej mark� zamienn� (konvertibilna marka, BAM) w sta�ym stosunku do euro, stopa inflacji pozostaje niska. Prywatyzacja post�puje wolno, a wska�nik bezrobocia jest wci�� wysoki. Wprowadzenie podatku VAT w roku 2006 wzmocni�o rz�dowe wp�ywy z podatków i zaowocowa�o nadwy�k� bud�etow�, ale tak�e znacznym wzrostem inflacji. Bo�nia i Hercegowina oferuje równie� podatek dochodowy dla osób prawnych w wysoko�ci 10% – jeden z najni�szych w Europie �rodkowo-Wschodniej.Bo�nia i Hercegowina jest importerem netto; bilans handlowy na rok 2008 wyniós� -15% i wed�ug prognoz b�dzie utrzymywa� si� na podobnym poziomie przez nast�pne cztery lata, przy rosn�cych obrotach wymiany handlowej z zagranic�. Nale�y te� podkre�li�, �e import do Bo�ni ro�nie w si�� znacznie bardziej ni� eksport, co pokazuj� wska�niki wzrostu na rok 2008 – odpowiednio 17,5% i 6,7%. Towarami eksportowymi s� przede wszystkim metale, odzie� i produkty drewniane, natomiast g�ówne towary importowane to maszyny i sprz�t, chemikalia, paliwa i �ywno��. Najwa�niejszymi partnerami handlowymi Bo�ni i Hercegowiny s� W�ochy, Chorwacja, Niemcy, Austria, S�owenia i W�gry. Poziom bezpo�rednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w roku 2008 osi�gn�� oko�o 0,7 mld euro w stosunku do PKB w wysoko�ci 5,5%, a najpopularniejszymi sektorami dla inwestycji s� produkcja i bankowo��. Najatrakcyjniejszymi sektorami bo�niackiej gospodarki s�:
Kolejnym istotnym problemem gospodarczym Bo�ni jest inflacja, która – po redukcji z poziomu 6,1% w 2006 do 1,5% w roku kolejnym – w 2008 znów skoczy�a do 7,4%. Jednak z powodu zwolnienia tempa gospodarczego, przewidywanego na rok 2009, zmiana cen w tym roku ulegnie redukcji do zaledwie 1%. Stop� bezrobocia w 2008 zanotowano na poziomie prawie 40,3%, co by�o wielkim sukcesem, jako �e zmniejszono wska�nik z 2007 o prawie jedn� dziesi�t�. Przewiduje si� jednak kolejny wzrost, do 44% w 2009 roku i 45% w 2010. Nale�y tak�e podkre�li�, �e w Bo�ni istnieje sporych rozmiarów czarny rynek, co oznacza, i� w rzeczywisto�ci liczba bezrobotnych jest znacznie ni�sza. G�ównymi priorytetami gospodarczymi Bo�ni i Hercegowiny s�: przyspieszenie integracji z UE poprzez podpisanie Porozumienia o Stabilizacji i Stowarzyszeniu (SAA); wzmocnienie systemu skarbowego; reforma administracji publicznej; cz�onkostwo w �wiatowej Organizacji Handlu (World Trade Organization – WTO) oraz zapewnienie wzrostu gospodarczego poprzez wspieranie dynamicznego, opartego na wspó�zawodnictwie sektora prywatnego. �rodowisko spo�eczneDu�e zró�nicowanie etniczne oraz silne przekonania religijne mieszka�ców Bo�ni owocuj� napi�ciami mi�dzy trzema grupami: Bo�niakami (oko�o 40%), Serbami (ok. 30%) i Chorwatami (ok. 20%). Napi�cia te skutkuj� równie� brakiem spisu ludno�ci, który pokazywa�by liczno�� i struktur� populacji. G�ówne dane szacunkowe okre�laj� liczb� ludno�ci na 4 mln, o 10% mniej ni� podawa� ostatni spis ludno�ci, przeprowadzony w 1991. Bo�nia i Hercegowina, jak wszystkie pa�stwa powsta�e po rozpadzie Jugos�awii, dozna�a wielu procesów migracyjnych, których rozmiar jest niemal niemo�liwy do oszacowania. Wielu mieszka�ców wyemigrowa�o z Bo�ni do Europy Zachodniej i �rodkowo-Wschodniej. Edukacja podstawowa i �rednia trwaj� ��cznie 13 lat; po tym okresie uczniowie mog� studiowa� na wy�szych uczelniach.Infrastruktura i �rodowisko technologiczneBo�niacki rynek komunikacyjny zosta� ca�kowicie wyzwolony dwa lata temu. Od tego momentu zarówno operatorzy linii stacjonarnych, jak i szerokopasmowe us�ugi internetowe gwa�townie rozpowszechniaj� si� na terenie kraju.Sie� telefonii potrzebuje modernizacji i rozwoju. W roku 2007 odnotowano 950 000 u�ytkowników internetu, natomiast liczba u�ytkowników komórek wynosi�a ponad 1,9 mln pod koniec 2006 roku. Penetracja internetu w po�owie 2008 si�gn�a 23%, ten sam wska�nik dla telefonii komórkowej rok wcze�niej wyniós� 63,5%. Wiele obszarów miejskich pozostaje poni�ej �redniej w porównaniu z us�ugami w innych by�ych republikach jugos�owia�skich. Ogó�em w Bo�ni i Hercegowinie jest oko�o 21 846 kilometrów dróg (w tym 11 424 km dróg utwardzonych i 10 422 nieutwardzonych). Rzeka Sawa, p�yn�ca blisko pó�nocnej granicy, jest �eglowna, ale u�ywana w ograniczony sposób z powodu braku porozumienia z s�siednimi pa�stwami. Bo�nia posiada tak�e sie� kolei o ��cznej d�ugo�ci 608 km, dzielonych przez dwa osobne przedsi�biorstwa – jedno w Bo�ni i Hercegowinie, drugie w Republice Serbskiej. Bo�nia posiada znaczne zasoby w�gla brunatnego, u�ytkowanego g�ównie do produkcji energii. Drugim wa�nym �ród�em jest energia wodna, w 2006 stanowi�ca 44% ca�kowitej produkcji. Co interesuj�ce, Bo�nia jest równie� eksporterem energii elektrycznej – w 2006 roku 15% ca�kowitej produkcji zosta�o przes�ane do zagranicznych klientów. �rodowisko polityczneBo�nia i Hercegowina to republika wielopartyjna z dwuizbowym Zgromadzeniem Parlamentarnym, sk�adaj�cym si� z Izby Reprezentantów (Predstavnicki Dom) i Izby Narodów (Dom naroda). Fotel prezydencki Bo�ni i Hercegowiny dzielony jest przez trzech cz�onków prezydencji (bo�niackiego, serbskiego i chorwackiego), z których ka�dy sprawuje urz�d przez osiem miesi�cy w ci�gu swojej czteroletniej kadencji. Trzej cz�onkowie prezydencji wybierani s� bezpo�rednio w wyborach powszechnych.Bo�nia sk�ada si� z dwóch niezale�nych politycznie organizmów – Republiki Serbskiej (RS) oraz Federacji Bo�ni i Hercegowiny (FBiH). Napi�cia polityczne mi�dzy obydwoma s� wci�� jaskrawe, co niestety wp�ywa na szanse cz�onkostwa Bo�ni w UE. Przyk�adem napi�� by�o wycofanie si� we wrze�niu Republiki Serbskiej z porozumienia w sprawie pa�stwowego nadajnika. Bo�nia i Hercegowina jest tak�e kandydatem na cz�onka NATO oraz cz�onkiem za�o�ycielem Unii dla �ródziemnomorza, powo�anej do �ycia w lipcu 2008. Struktura polityczna pa�stwa sk�ada si� z kilku warstw, z których najwy�sz� jest podzia� na RS i FBiH. Kolejne warstwy to kantony (tylko w FBiH), okr�gi gminne oraz cztery miasta: Sarajewo, Mostar, Banja Luka i Wschodnie Sarajewo. Na pó�nocy znajduje si� równie� Dystrykt Brczko, oficjalnie zarz�dzany przez dwa g�ówne organizmy polityczne, nieoficjalnie ciesz�cy si� du�� autonomi�. Urz�d Prezydenta Bo�ni i Hercegowiny sprawowany jest rotacyjnie przez trzech cz�onków: Bo�niaka, Chorwata i Serba. Dane ogólnePowierzchnia: 51 129 km²Liczba ludno�ci: 3,981 mln (dane z 2008) Stolica: Sarajewo J�zyki: bo�niacki, chorwacki, serbski Sk�ad etniczny: Bo�niacy, Serbowie, Chorwaci (w kolejno�ci liczebnej) Pa�stwa o�cienne: Chorwacja (932 km), Czarnogóra (249 km), Serbia (357 km) G�ówne wska�niki ekonomiczne
Przydatne informacjeWaluta: marka zamienna o sztywnym kursie do euro – BAM lub, potocznie, KMStrefa czasowa: UTC+1 (CET), latem UTC+2 (CEST) Kod telefoniczny: +387 Je�li chcieliby Pa�stwo dowiedzie� si� wi�cej na temat mo�liwo�ci wej�cia na rynek Bo�ni i Hercegowiny, prosimy o bezpo�redni kontakt: tel. (48 12) 618 90 80 faks (48 12) 618 90 08 e-mail: [email protected] Rozwi�zania biznesowe PMR w Bo�ni i Hercegowinie
Bo�nia i Hercegowina badania rynku PMR Research to firma badawcza oferuj�ca pe�n� gam� us�ug badawczych (badania ilo�ciowe i jako�ciowe), a tak�e us�ugi wyszukiwania informacji i przygotowywania analiz bran�owych w krajach Europy �rodkowo-Wschodniej. PMR Research realizuje badania konsumenckie (takie jak np. badania satysfakcji, segmentacja rynku, badania wizerunku marki, produktu i inne) i badania firm (business to business) oraz przygotowuje kompleksowe analizy bran�owe. Bo�nia i Hercegowina konsulting PMR Consulting specjalizuje si� w us�ugach doradczych dla firm zainteresowanych inwestycjami w krajach Europy �rodkowo-Wschodniej. Typowe projekty konsultingowe obejmuj� doradztwo strategiczne przy bezpo�rednich inwestycjach zagranicznych, zarówno przy fuzjach i przej�ciach, jak i przy inwestycjach typu greenfield. PMR Consulting specjalizuje si� równie� w us�ugach badania otoczenia konkurencyjnego, poszukiwaniu partnerów biznesowych, dystrybutorów i potencjalnych dostawców. Bo�nia i Hercegowina raporty rynkowe PMR Publications wydaje najwy�szej jako�ci publikacje biznesowe na temat rynków Europy �rodkowo-Wschodniej oraz innych atrakcyjnych pod wzgl�dem inwestycyjnym rynków na �wiecie. Produkty PMR Publications to raporty analityczne, newsletter'y i serwisy internetowe dotycz�ce rynku budowlanego, rynku IT i telekomunikacyjnego, rynku farmaceutycznego i medycznego, rynku handlu detalicznego i rynku FMCG. Kontakt | Albania | Bia�oru� | Bu�garia | Bo�nia i Hercegowina | Chorwacja | Czarnog�ra | Czechy | Estonia | Litwa | �otwa | Macedonia | Polska | Rosja | Rumunia | Serbia | S�owacja | S�owenia | Turcja | Ukraina | W�gry |
 |
|||
|
|
||
 |
|||
